Specifieke opgaven riolering

In ruim een eeuw tijd is het rioleringsstelsel in Nederland opgebouwd om zo ziekten en stank te bestrijden. In het rioleringsstelsel zijn inmiddels vele miljarden geïnvesteerd.

Gemeenten hebben de wettelijke zorgplicht voor rioleringen. Riolering bevat het gehele systeem dat hemelwater, overtollig grondwater en stedelijk afvalwater transporteert naar bodem, open water en zuivering. Voor afvalwater- en hemelriolering hebben de gemeenten gezamenlijk 95.000 km buizen, 4.300 km transportleidingen en 14.300 gemalen onder beheer. Daarnaast hebben Hoogheemraadschappen 144.000 minigemalen en 28.000 km leidingen voor mechanische riolering in het buitengebied. De gemiddelde vervangingsleeftijd van rioleringen is 28,8 jaar. De rioolvervanging ligt op 825 km per jaar (0,87% van ons stelsel), waarbij dit zal stijgen naar 1,2% in 2020-2029; 1,75% in 2030-2039 en 1,85% in 2040-2049. Dit laatste betekent dat wordt toegegroeid naar een verdubbeling van de huidige vervangingsopgave (Riolering in beeld 2013).

Naast gemeenten zijn er verschillende andere partijen betrokken bij rioleringen. Waar verantwoordelijkheden bij partijen beginnen en ophouden is niet voor elke partij even duidelijk. Zeker omdat het niet altijd zichtbaar is wat er zich onder de grond afspeelt en het een vanzelfsprekendheid is dat dit goed geregeld is in Nederland. Door het toenemende extreme weer wordt dit echter wel steeds meer zichtbaar in de vorm van overstromingen, met als mogelijk gevolg waterschade in gebouwen (materiële schade) en blokkeren van verkeersaders (economische schade). Naast deze uitdagingen loopt ook de dagelijkse problematiek van het op peil houden van de huidige kwaliteit van rioleringen, met daarbij het op verantwoorde wijze financieren en beperken van de (maatschappelijke) kosten, en het dalend aantal vakmensen bij gemeenten. Gemeenten zijn daarbij al een geruime tijd bezig met asset management, echter er wordt gewerkt met veel verschillende systemen en er worden geen eenduidige begrippen gehanteerd. Dat het onderhoud van rioleringen een complexe opgave is, illustreert een onderzoek van de Rekenkamer Rotterdam (7 september 2015), waarbij naar voren is gekomen dat de gemeente onvoldoende inzicht heeft in de toestand van het riool m.b.t. de technische staat en de mate van verzakking. Tevens geeft de Rekenkamer aan dat tekorten worden verwacht en een te laag vervangingstempo de risico’s op het gebied van lekkende, verzakte riolen en rioolinstortingen kan vergroten.

Gezondheid van burgers, droge voeten en bezittingen, doelmatig onderhoud van het riool, financiering, toenemende hevige buien, rioolinstortingen en duurzaamheid zijn een veelheid aan uitdagingen voor betrokken partijen bij het rioleringsstelsel in Nederland. De ontwikkeling naar een verdubbeling van de vervangingsopgave in de komende 25 jaar betekent dat de financiële consequenties aanzienlijk zijn. Het is daarom van groot belang om alle kennis en kunde van betrokken partijen te bundelen om innovatieve, duurzame en financieel effectieve oplossingen te bedenken voor onderhoud en/of vervanging van het rioleringsstelsel.

Marktomvang

De totale kosten voor de riolering(-szorg) waren in 2012 €1,45 miljard voor alle gemeenten samen. Dit is gerelateerd aan 0,87% vervanging van ons stelsel. Op basis van de verwachtingen dat de vervanging zal stijgen naar 1,2% in 2020-2029; 1,75% in 2030- 2039 en 1,85% in 2040-2049 zullen de kosten daarmee stijgen naar circa €2 miljard per jaar in 2020-2029; circa €2,9 miljard per jaar in 2030- 2039 en circa € 3,1 miljard per jaar in 2040-2049 (Riolering in beeld 2013).

Resultaat

De specifieke opgave “Riolering” zal het volgende opleveren: • Oplossingen voor renovatie van rioleringen waarbij water gerelateerde problemen, zoals teveel of te weinig water, de stand van grondwater en ontwikkelingen rondom gezondheid en energie worden meegenomen.

• Plan waarbij gemeenten gefaseerd oplossingen kan toepassen zodat rekening wordt gehouden met financiering en dynamiek van gebieden.
• Nieuwe wijze van financieren (bijv. “Stroomversnelling” voor riolering) door terugwinning van grondstoffen en opwekken van energie.
• Mogelijkheden om het asset management systeem van gemeenten te uniformeren naar een hoog niveau van detaillering. Ervaring in andere sectoren leert dat adequaat asset management resulteert in 10% à 30% lagere kosten.
• Innovatie en standaardisatie van monitoring, onderhoud en vervanging van riolering. Hierbij gebruik maken van de voortschrijdende technische mogelijkheden met informatie over onze rioolsystemen, bijvoorbeeld metingen op het gebied van wanden, verhanging, vormbepaling, scheurwijdte, maar ook inhoud en hoeveelheden grondstoffen, welke mogelijkheden bieden om inzicht te hebben in het benodigde onderhoud van rioleringen en terugwinning van grondstoffen. Dit leidt tot een reductie in onzekerheid en de mogelijkheid om nauwkeuriger te voorspellen wanneer onderhoud noodzakelijk is.
• Koppeling van ondergrondse waterinfrastructuur met die van kabels en leidingen, om de impact op netwerken te verlagen en economische schade vanwege open liggende straten te verminderen.

Vraagstuk

Thematafel “Riolering” In het kader van “Riolering“ wordt voorgesteld dat aan de thematafel aan de slag wordt gegaan met het vraagstuk: Kan er een oplossing worden gevonden waar bij renovatie van riolering direct innovatieve oplossingen meegenomen worden voor wateroverlast, tekort aan water, duurzaamheid en energie? Kunnen hierbij ook oplossingen worden bedacht ten aanzien van het uniformeren van het systeem voor asset management en monitoringsysteem van riolering. Met het doel de positieve impact op gezondheid en milieu te verhogen en de kosten voor burgers te beperken.Specifieke

BRON:Bouwend Nederland